Thực trạng công tác kiểm tra, giám sát năm 2024, và những giải pháp trong công tác kiểm tra, giám sát công đoàn trong thời gian tới

Năm 2024, Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) tỉnh Cao Bằng đã bám sát Nghị quyết Đại hội Công đoàn các cấp, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động kiểm tra, giám sát Công đoàn đã có nhiều chuyển biến tích cực. Ban thường vụ và Uỷ ban kiểm tra (UBKT) đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn quan trọng về công tác kiểm tra, giám sát, tạo điều kiện thuận lợi cho công đoàn các cấp tổ chức thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát. Hầu hết Ban thường vụ công đoàn các cấp đã xác định rõ vai trò trách nhiệm, thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và trực tiếp thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát. Với tinh thần quyết tâm cao, phương pháp lãnh đạo quyết liệt, nên trong năm qua hoạt động kiểm tra, giám sát đã hoàn thành 100% các chỉ tiêu, nhiệm vụ của Tổng LĐLĐ Việt Nam giao.

Kết quả năm 2024, UBKT công đoàn các cấp đã tham mưu cho Ban Chấp hành, Ban Thường vụ tiến hành kiểm tra được 2.363 cuộc kiểm tra, giám sát. Trong đó: 1.025 cuộc kiểm tra Điều lệ công đoàn; 1.001 cuộc kiểm tra tài chính công đoàn; giám sát được 337 cuộc.
Qua kiểm tra cho thấy nhìn chung các Công đoàn cơ sở chấp hành tốt việc thực hiện Điều lệ Công đoàn Việt Nam; năm 2023 các CĐCS tổ chức Đại hội nhiệm kỳ đảm bảo nghiêm túc, chất lượng, đúng quy trình và tiến độ đề ra. Đã ban hành các quy chế hoạt động của BCH, UBKT và chương trình hoạt động toàn khóa của Ban Chấp hành, Ban Thường vụ và UBKT; các đơn vị đã tổ chức triển khai tuyên truyền Nghị quyết Đại hội Công đoàn các cấp kịp thời. Các hồ sơ sổ sách, công văn đến, đi lưu trữ đầy đủ, khoa học.
Về Tài chính công đoàn, nhìn chung các cấp công đoàn thực hiện mở các sổ theo dõi, ghi chép  kế toán, các chứng từ thu, chi tài chính công đoàn lưu trữ đầy đủ, việc thăm hỏi đoàn viên và các hoạt động chăm lo cho NLĐ được kịp thời. Cơ bản các đơn vị đơn vị khối HCSN thực hiện việc đóng kinh phí 2% và 1% đoàn phí công đoàn theo đúng quy định. 
Tuy nhiên, qua kiểm tra cho thấy còn tồn tại hạn chế như: Một số Công đoàn cơ sở chưa bổ sung quy chế chi tiêu nội bộ theo các văn bản hiện hành; quy chế phối hợp với thủ trưởng đơn vị chưa cụ thể; sổ ghi chép các cuộc họp, hội nghị BCH và UBKT chưa cập nhật ghi biên bản đầy đủ; công tác kiểm tra theo kế hoạch còn chậm, một số đơn vị xây dựng kế hoạch kiểm tra chậm so với niên độ năm dẫn đến không kịp thời ngăn ngừa, chấn chỉnh các hạn chế, sai sót kịp thời. Việc đóng kinh phí công đoàn 2% chưa thực hiện đầy đủ, kịp thời tại một số đơn vị ngoài khu vực nhà nước; Việc quản lý, theo dõi quỹ tiền mặt và thực hiện công khai tài chính chưa đảm bảo đúng quy định. 
Thông qua kiểm tra, UBKT công đoàn các cấp đã có nhiều kiến nghị đề xuất với Ban Chấp hành, Ban Thường vụ công đoàn của các đơn vị được kiểm tra kịp thời chấn chỉnh, khắc phục những tồn tại thiếu sót chấp hành tốt Điều lệ Công đoàn Việt Nam; công tác quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công đoàn đảm bảo chặt chẽ, đúng nguyên tắc quy định của Nhà nước và Tổng LĐLĐ Việt Nam, ngăn chặn kịp thời những sai phạm, hạn chế trong việc quản lý và sử dụng ngân sách công đoàn. Bên cạnh đó, UBKT công đoàn các cấp đã chủ động tham mưu cho Ban Chấp hành, Ban Thường vụ công đoàn cấp mình làm tốt công tác tiếp đoàn viên, người lao động, tiếp nhận đơn thư, giải quyết và tham gia giải quyết khiếu nại, tố cáo theo đúng trình tự quy định của pháp luật.  

Tuy vậy, trong quá trình hoạt động thực tế cho thấy hoạt động của UBKT Công đoàn còn gặp rất nhiều khó khăn như: cán bộ làm công tác kiểm tra ở công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở và cơ sở là kiêm nhiệm nên việc triển khai thực hiện nhiệm vụ thiếu chủ động; trình độ, nghiệp vụ kiểm tra còn yếu; chất lượng và hiệu quả kiểm tra chưa cao, đôi lúc chưa làm tốt công tác kiểm tra, giám sát; việc lãnh đạo, chỉ đạo công tác kiểm tra, giám sát vẫn còn nhiều bất cập, việc xây dựng và thực hiện chương trình, kế hoạch kiểm tra, giám sát chưa cụ thể, thiếu trọng tâm. Công tác kiểm tra, giám sát ở một số công đoàn cơ sở chưa đi vào nề nếp, còn chồng chéo; phương pháp kiểm tra, giám sát của công đoàn và UBKT chưa được đổi mới, một số đơn vị thực hiện chưa đảm bảo đúng quy trình; việc kiểm tra khắc phục các hạn chế sau kiểm tra, giám sát chưa triệt để. Hoạt động giám sát đối với tổ chức và đoàn viên công đoàn chưa tạo chuyển biến rõ nét, có nơi còn nhầm lẫn giữa giám sát trong tổ chức công đoàn với giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội. 
Các giải pháp thực hiện:
Để đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng công tác kiểm tra, giám sát của tổ chức Công đoàn, và hoạt động của UBKT công đoàn các cấp; UBKT LĐLĐ tỉnh tiếp tục chỉ đạo các cấp Công đoàn thực hiện tốt một số nhiệm vụ giải pháp cụ thể như sau:
Một là:  Nâng cao nhận thức và tăng cường sự lãnh đạo của ban chấp hành, ban thường vụ công đoàn các cấp đối với công tác kiểm tra, giám sát và hoạt động uỷ ban kiểm tra công đoàn. Tăng cường vai trò, trách nhiệm của ban chấp hành, ban thường vụ, chủ tịch công đoàn các cấp trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện công tác kiểm tra, giám sát và hoạt động UBKT công đoàn; tổ chức sơ kết, tổng kết hoạt động UBKT hàng năm và nhiệm kỳ.
      Hai là: Tiếp tục đổi mới phương pháp hoạt động UBKT, tăng cường số lượng và nâng cao chất lượng các cuộc kiểm tra, giám sát: Tập trung thực hiện các nhiệm vụ như kiểm tra chấp hành Điều lệ; kiểm tra việc thu, phân phối, sử dụng, quản lý tài chính, tài sản; Hàng năm UBKT LĐLĐ tỉnh tổ chức kiểm tra ít nhất 25% công đoàn cấp dưới về tài chính và chấp hành Điều lệ Công đoàn. Chú trọng công tác kiểm tra tài chính Công đoàn trong các doanh nghiệp. Tổ chức hội thảo, trao đổi kinh nghiệm hoạt động và cập nhật, hệ thống hóa các văn bản, chính sách, tài liệu mới có liên quan đến hoạt động kiểm tra cho cán bộ kiểm tra công đoàn. Thường xuyên đăng tải thông tin chuyên mục về công tác kiểm ra, giám sát và hoạt động UBKT trên trang tin điện tử của LĐLĐ tỉnh để kịp thời giải quyết những vướng mắc trong hoạt động thực tiễn của UBKT công đoàn. 
Ba là: Thường xuyên kiện toàn, củng cố tổ chức UBKT công đoàn các cấp. Xây dựng đội ngũ cán bộ UBKT công đoàn các cấp có phẩm chất, năng lực, nhiệt tình, bản lĩnh, khách quan, trung thực và am hiểu công đoàn, chính sách pháp luật, thông thạo nghiệp vụ và có điều kiện hoạt động. Cơ cấu chủ nhiệm UBKT là uỷ viên ban thường vụ công đoàn cùng cấp.
Bốn là: Nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ UBKT công đoàn. Hàng năm tổ chức các lớp đào tạo, bồi dưỡng về nghiệp vụ cho cán bộ UBKT công đoàn các câp. Nội dung bồi dưỡng nghiệp vụ sát với thực tiễn hoạt động của UBKT công đoàn mỗi cấp. Có kế hoạch đào tạo chuyên sâu về nghiệp vụ kiểm tra như tài chính, pháp luật và công đoàn tại các cơ sở đào tạo phù hợp với từng chuyên ngành để nâng cao trình độ, năng lực đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ bồi dưỡng cho cán bộ UBKT công đoàn các cấp hàng năm.
Năm là:  Đảm bảo điều kiện làm việc và hoàn thiện cơ chế chính sách đối với cán bộ UBKT công đoàn.  Ban chấp hành, ban thường vụ công đoàn các cấp quan tâm, sắp xếp thời gian và tạo điều kiện để cán bộ UBKT công đoàn các cấp tham gia các hoạt động của UBKT. Có cơ chế đảm bảo hoạt động và can thiệp, bảo vệ kịp thời khi cán bộ UBKT bị xâm phạm; hỗ trợ, giúp đỡ cán bộ UBKT công đoàn khi gặp khó khăn.
Sáu là: UBKT các cấp cần thực hiện đầy đủ, thường xuyên việc kiểm tra khắc phục hạn chế sau các cuộc kiểm tra, giám sát.
Phát huy những kết quả đã đạt được và khắc phục những tồn tại, hạn chế, những khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức, hoạt động, trong thời gian tới đòi hỏi UBKT Công đoàn các cấp, nhất là UBKT Công đoàn cơ sở cần thực hiện quyết liệt và đồng bộ các nhóm giải pháp nêu trên, góp phần thực hiện tốt vai trò, chức năng, nhiệm vụ của tổ chức công đoàn, nhất là trong công tác chăm lo, đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng cho đoàn viên, người lao động, xây dựng tổ chức công đoàn vững mạnh./.