Ma trận lừa đảo việc làm qua mạng

Thời đại công nghệ 4.0, trên các kênh việc làm trực tuyến, diễn đàn rao vặt, nhóm tuyển dụng... hoạt động tạo hiệu ứng lan truyền nhanh chóng, rộng rãi thu hút đông đảo người cần tìm việc làm tham gia. Đây cũng là mảnh đất màu mỡ để các đối tượng giăng bẫy lừa đảo.

Thông tin ảo không được kiểm định, tập đoàn lừa đảo núp bóng nhà tuyển dụng với những “ma trận” tinh vi nhằm chiếm đoạt tài sản, chiếm đoạt thông tin, thậm chí tấn công đe dọa, tống tiền...

Điệp khúc việc nhẹ, lương cao

Nguyễn Thị Lương, 25 tuổi, tốt nghiệp đại học ngành quản trị kinh doanh nhưng chưa xin được việc làm chính thức. Trong thời gian chờ phỏng vấn, Lương lên mạng tìm việc làm online để kiếm tiền trang trải cuộc sống. Lương nhanh chóng được mời gọi vào làm việc cho công ty năng lượng mặt trời. Sau khi Lương gửi hồ sơ cá nhân kèm giấy tờ qua mạng cho nhà tuyển dụng thì Lương được sắp xếp cuộc phỏng vấn… qua mạng.

Trước khi vào phỏng vấn, Lương được cho mật khẩu hướng dẫn đăng nhập vào một link nội bộ của công ty. Để đăng nhập thành công, Lương phải chuyển vào tài khoản của công ty 500.000 đồng gọi là phí phát hành thẻ nhân viên chính thức. Nghe có vẻ hợp lý, Lương làm theo ngay. Khi đã là thành viên chính thức của công ty, Lương tiếp tục được định hướng nộp thêm 1 triệu đồng trở thành một Team Leader, tức trưởng nhóm để có cơ hội hưởng cổ tức theo quý của công ty, với mức thưởng lên tới 100 triệu đồng.

Lần này, Lương có chút thắc mắc, tại sao chưa làm gì đã lên chức trưởng nhóm để hưởng cổ tức? Vậy mình sẽ làm gì ở công ty? Lương được “thông não” bằng một tràng giới thiệu hoành tráng về công ty cũng như bề dày kinh doanh rộng khắp các châu lục. Người phỏng vấn trả lời Lương, chỉ cần nộp thêm một khoản Leader nữa thì công ty sẽ sắp xếp lĩnh vực cho cô phụ trách. Lương hỏi trụ sở công ty thì được trả lời trụ sở tại nước ngoài, ở Việt Nam chỉ tuyển nhân viên làm việc online. Để dẫn dụ “con mồi”, công ty dẫn ra hàng chục gương mặt Leader đình đám của mạng lưới công ty khắp thế giới, với thu nhập hàng tỷ đồng. 

Lương vẫn có cảm giác ngờ ngợ, hoài nghi cố hỏi thêm vài thông tin chi tiết nữa nhưng nhà tuyển dụng thì một mực thúc giục cô chuyển tiền. Hẹn trong một ngày cô không thực hiện theo yêu cầu sẽ bị loại ra khỏi nhóm nhân sự tuyển dụng. Cuối cùng, Lương quyết định từ bỏ công việc, chấp nhận mất 500.000 ngàn vì cảm thấy không có sự tin tưởng.

Vài ngày sau, Lương nhận được cuộc gọi giới thiệu là trưởng vùng của công ty kinh doanh thiết bị y tế toàn cầu, họ hỏi cô đang cần việc làm phải không? Bên công ty cần tuyển vị trí kiểm soát đơn hàng cho khu vực TP. Hồ Chí Minh với mức lương cứng là 10 triệu đồng, phụ cấp thêm 5 triệu, ngoài ra còn có thưởng kỳ hạn 3 tháng một lần 30 triệu nữa. Hai bên trao đổi hồ sơ qua email và chat qua phòng room kín trên Facebook. Hoàn tất hồ sơ, Lương được cấp mã vào đường link mô tả chi tiết công việc được giao. Trước khi bắt tay vào làm, công ty hướng dẫn Lương nộp 800.000 đồng vào tài khoản là tiền đăng ký thưởng quý. Nếu nhân viên nào không nộp khoản này sẽ không có tên trong danh sách lãnh thưởng quý 30 triệu.

Lương giật mình, suy nghĩ sao hình thức giống với công ty năng lượng hai hôm trước cô vào tìm việc. Lương hỏi trụ sở công ty thì được cho một địa chỉ hoành tráng nằm trên đường 3/2 thuộc quận 10, TP. Hồ Chí Minh. Lương tra ra thì đúng là công ty thiết bị y tế. Họ nói Lương làm online hoặc thích thì lên công ty làm việc cũng được. Lương bị thu hút bởi mức lương, mức thưởng cũng như sự tin cậy vào công ty này. Cô không ngần ngại chuyển 800.000 đồng vào app của nhà tuyển dụng.

Tưởng đâu như vậy đã xong, Lương tiếp tục nhận được một app do công ty gửi, yêu cầu truy cập vào đây, nộp tiếp một khoản 1,2 triệu nữa để công ty có cơ sở tính lương cho tháng đầu tiên. Lý giải việc này, công ty cho biết, Lương sẽ được trả vào ngày mùng 5 hàng tháng, vì nhân viên chưa có ngày thực làm nên phải nộp tiền để ký quỹ bảo lãnh. Công ty sẽ trả cô 15 triệu đồng ngay tháng đầu tiên.

Đi xin việc mà toàn phải nộp tiền, có điều gì không ổn, Lương cảm giác mình bị lừa. Và đúng là cô bị lừa thật. Lương phát hiện sự việc khi gọi trực tiếp vào số máy của công ty mà bên tuyển dụng cho. Họ trả lời công ty không tuyển nhân sự cả trực tiếp lẫn online. Nếu có tuyển, công ty cũng không bao giờ bắt người xin việc đóng tiền. Quay trở lại “app ma” tuyển dụng, Lương ngỏ lời xin lại 800.000 đồng với lý do nhà có việc không thể đi làm. Biết bị lộ, app lập tức khóa chặt, Lương bị loại ra ngoài, không tài nào liên hệ được với “nhà tuyển dụng”.

Hai lần đi xin việc online, cô gái trẻ bị lừa cho tơi tả, tiền thì mất mà thông tin cá nhân bị lộ. Sau vụ xin việc, ngày nào Lương cũng nhận cuộc gọi, tin nhắn, thư điện tử mời chào làm việc với mức lương, thưởng cao ngất ngưởng.

Không chỉ Lương là nạn nhân của ma trận lừa đảo xin việc làm, trong thời gian qua, rất nhiều trường hợp giao dịch việc làm bị mất sạch tiền trong các tài khoản, ví điện tử, bị đăng nhập thiết bị máy tính, điện thoại đánh cắp thông tin, bị cắt ghép hình ảnh bôi nhọ danh dự... Có vụ bị lừa mất hàng trăm triệu, thậm chí hàng tỷ đồng.

Ngày 20-4, chị P. thấy trên mạng xã hội Facebook có tên “Họ Nguyễn” đăng tải thông tin tuyển dụng làm việc tại kho vận chuyển của Express Mỹ Tho - Tiền Giang.

Chị P. nhắn tin liên hệ với tài khoản trên thì được cho số điện thoại của Lê Ngọc Thắm. Cả hai bên đã trao đổi với nhau thì Thắm yêu cầu chị P. tải app chat Telegram để được nói chuyện trực tiếp với nhân viên chăm sóc khách hàng tên Quyên Trần.

Lúc này người tên Quyên Trần cung cấp cho chị P. một đường link để được tải app Boxme theo hướng dẫn và bắt đầu giao dịch qua lại trên hệ thống từ ngày 21-4. Hình thức hai bên thỏa thuận giao dịch làm ăn có rất nhiều gói nhiệm vụ để lựa chọn và được tính lợi nhuận từ gói nhiệm vụ đó sau khi chuyển tiền thành công cho app Boxme. Từ ngày 24 đến 27-4, chị P. đã chuyển thành công 7 lần cho tài khoản app Boxme với tổng số tiền là hơn 700 triệu đồng.

Sau đó, chị P. nhiều lần yêu cầu tài khoản app Boxme xin được rút khoản vốn đã tham gia giao dịch gói nhiệm vụ và lợi nhuận của gói nhiệm vụ nhưng tài khoản app Boxme trả lời rằng tài khoản vốn của chị P. chưa đủ mức quy định để rút vốn lại. Tài khoản app Boxme yêu cầu chị P. chuyển tiếp các lần sau theo số tiền mà phía app này đưa ra thì sẽ xác nhận cho rút vốn và lợi nhuận. Sau đó nhiều lần chị P. yêu cầu phía app Boxme cho rút vốn và lợi nhuận nhưng phía app tiếp tục yêu cầu chuyển tiền tiếp. Nghi ngờ bị lừa đảo nên chị P. đã làm đơn tố cáo gửi Công an tỉnh tiền Tiền Giang.

Hãy cảnh giác trước những lời mời chào hấp dẫn

Trước tình trạng này, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng, Bộ Công Thương đưa ra cảnh báo người dân cần nâng cao cảnh giác với các hình thức mời chào tham gia kiếm tiền trực tuyến thông qua việc xem video, đọc báo nhưng phải nộp tiền để kích hoạt tài khoản. Với số tiền đóng từ 200.000-250.000 đồng mỗi lượt đăng ký, những kẻ lừa đảo sẽ thu về số tiền rất lớn.

Thực tế không khó khăn để nhận ra trò lừa đảo qua mạng. Thông thường kẻ lừa đảo sẽ đưa ra các thông tin chung chung như tuyển vị trí phục vụ, nhân viên trực tổng đài điện thoại, lễ tân… cùng với mức lương tương đối hấp dẫn và một số điện thoại lạ hoắc để liên hệ. Không hề có tên tuổi, địa chỉ công ty, không yêu cầu kinh nghiệm, bằng cấp, độ tuổi… Nhìn qua thì đó có vẻ là miếng mồi ngon béo bở, nhất là với các sinh viên đang có nhu cầu đi làm thêm kiếm tiền. Nhưng tất nhiên chẳng có công ty uy tín nào lại  tuyển dụng tràn lan và thiếu các thông tin cần thiết như vậy. Cũng chẳng có “việc nhẹ lương cao” nào dễ dàng như thế. Đây chỉ là chiêu trò lừa đảo, các công ty môi giới... nên đừng để bị mắc lừa. Nếu khi nộp hồ sơ mà bạn bị yêu cầu nộp phí thu hồ sơ, phí giữ chỗ hay phí đặt cọc, tiền đồng phục… thì chắc chắn bạn đã bị lừa. Các nhà tuyển dụng sẽ không thu bất kì một khoản phí nào của bạn trước khi nhận bạn vào làm việc cả.

Các nhà tuyển dụng có uy tín sẽ tiến hành phỏng vấn ngay tại văn phòng của công ty sau khi đã nhận hồ sơ qua email hoặc gọi điện trực tiếp. Hoàn toàn không có chuyện đăng ký qua app, nộp các loại tiền vào, đó đích thị là lừa đảo, người xin việc phải cảnh giác điều này.

Ngày 1-4, Google hợp tác cùng Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia (NCSC) ra mắt website Dauhieuluadao.com (dấu hiệu lừa đảo). Mỗi người dân nên thận trọng, cảnh giác trước những lời chào mời thiếu thực tế, cùng các đơn vị, cơ quan chức năng chung tay “làm sạch rác tuyển dụng”, hướng tới xây dựng cộng đồng việc làm trực tuyến thiết thực, phát huy tốt năng lực và có thu nhập ngày càng cao. Website Dauhieuluadao.com cung cấp các tình huống lừa đảo điển hình, giúp người dân nhận biết các phương thức lừa đảo rất phổ biến hiện nay tại Việt Nam và trên thế giới, cũng như các “nguyên tắc vàng” trong hành xử để tự ngăn chặn. Website cũng được NCSC tích hợp vào Cổng không gian mạng quốc gia tại địa chỉ https://khonggianmang.vn để người dân dễ dàng sử dụng và tra cứu khi cần thiết.